Plasenta Nedir, Nasıl Çalışır, Neler Normaldir?

Plasenta, hamilelikte önemli bir rol oynar. Plasentanın nasıl çalıştığını, plasentayı etkileyebilecek durumları ve plasentanın nasıl atıldığını bu yazımızda öğrenin. Eğer hamileyseniz, plasentanın nasıl çalıştığını ve plasentayı nelerin etkileyebileceğini merak ediyor olabilirsiniz. Bu önemli fetal organ hakkında doğruları öğrenin.

Plasenta nedir ve ne işe yarar?

Plasenta, hamilelik sürecinde rahminizde gelişen bir dokudur. Rahminizde gelişmekte olan bebeğiniz için oksijen ve besin sağlarken, bebek kanındaki işe yaramayan maddeleri dışarı atar. Rahim duvarına yapışıktır ve bebek kordonu buradan oluşmaktadır. Birçok hamileliklerde plasenta, rahmin yanlarında ya da üstünde bulunur.

Plasentayı neler etkiler?

Birçok farklı faktör hamilelikte plasentayı etkileyebilir. Bunlardan bazılarına müdahale edilebilir, bazılarına edilemez. Örneğin:

• Annenin yaşı. Geç hamilelik yaşayan kadınlarda (özellikle 40 yaş sonrası için) belli başlı plasental problemlerin yaşanması yaygındır.
• Erken membran rüptürü (EMR). Hamilelikte bebeğiniz, amniyotik membranlar ile çevrili amniyon kesesi tarafından dış dünyadaki darbelerden, çarpmalardan vs. korunur. Eğer kese doğumdan önce yırtılır ya da akarsa, belli başlı plasental problemlerin yaşanma riski artar.
• Yüksek kan basıncı. Yüksek kan basıncı plasentayı etkileyebilir.
• Çoğul gebelik. Eğer birden fazla bebeğe gebeyseniz, belli başlı plasental problemlerin yaşanma riski artabilir.
• Kan pıhtılaşma bozukluğu. Kanınızın pıhtılaşma yetisini engelleyen ya da pıhtılaşma ihtimalini arttıran herhangi bir durum, belli başlı plasental problemlerinin ortaya çıkma riskini de artırır.
• Rahim ameliyat geçmişi. Eğer öncesinde herhangi bir rahim ameliyatı geçirdiyseniz (Örneğin; sezaryen), plasental problemlerin yaşanma riskinin yüksek olduğu gruptansınız demektir.
• Plasental problem geçmişi. Bir önceki gebeliğinizde plasental problem yaşadıysanız, aynı plasental problemleri tekrar yaşama ihtimaliniz yüksektir.
• Madde bağımlılığı. Hamilelikte sigara içen veya uyuşturucu gibi yasal olmayan maddeleri kullanan kadınlarda plasental problemlerin yaşanma riski yüksektir.
• Karın travması. Karın travmaları (karın düşüklüğü, karın darbesi gibi) belli başlı plesantel problemlerin yaşanma riskini arttırır.

En yaygın plasental problemler nelerdir?

Hamilelikte yaşanan en yaygın plasental problemler; plasentanın doğum öncesinde ayrılması (plasental abrupsiyon), plasenta previa ve plesenta akreatasıdır. Her biri muhtemel ağır vajinal kanamaya sebep olabilir. Doğumdan sonra, plasentadan geriye kalanlar da bazen sorun teşkil edebilir.

• Plasental abrupsiyon (abruptio placentae). Eğer doğumdan önce, rahim iç duvarından kısmen ya da tamamen ayrılırsa, bu durum plasental abrupsiyon olarak bilinir. Bu durum, çeşitli derecelerde vajinal kanamaya sebep olup, bebeğin beslenme ve oksijen alımını kesebilir. Bazı durumlarda erken doğum gerekli olabilir.
• Plasenta previa. Plasentanın rahim ağzını kısmen ya da tamamen kapaması ile oluşur. Plasenta previa, doğum öncesi veya doğum sırasında ciddi vajinal kanamalara sebep olabilir. Sezaryen gerekli görülebilir.
• Plesenta akreata. Bu durum, kan damarlarının rahim duvarına doğru derin bir şekilde gelişmesi ile oluşur. Plasenta akreata, hamileliğin üçüncü trimester döneminde vajinal kanamaya ve doğum gerçekleştikten sonra ciddi kan kaybına sebep olabilir. Sezaryen ameliyatı sonrasında rahmin alınmasını gerekli olabilir (abdominal histerektomi).
• Plasentanın rahimde kalması. Doğum sonrasında 30 ila 60 dakika içerisinde dışarı atılmadıysa, bu durum plasentanın rahimde kalması olarak belirtilir. Plasentanın doğum sonrasında rahim duvarını tutması — gevşek (adheran plasenta) ya da derin bir şekilde (plasenta akreata) veya plasentanın kısmen kapatılmış rahim girişi arkasında kalması durumlarında gerçekleşebilir. Rahim içinde kalan plasenta, müdahale edilmediği takdirde annede şiddetli enfeksiyona ve ölümcül kan kaybına neden olabilir.

Plasental problemleri işaret eden semptomlar nelerdir?

Eğer gebelik sürecinde aşağıdaki durumlardan biri ile karşılaştıysanız, doktorunuza danışın.

• Vajinal kanama
• Karın ağrısı
• Şiddetli sırt ağrısı
• Rahmin sık kasılması

Plasenta problemi riskini azaltmak için ne yapabilirim?

Birçok plasenta problemi direkt olarak engellenemez. Ancak yine de, daha sağlıklı bir hamilelik için belli başlı adımları uygulayabilirsiniz. Örneğin:

• Hamilelik sürecinde doktorunuzu düzenli olarak ziyaret edin.
• Herhangi bir sağlık durumunda (yüksek kan basıncı gibi) doktorunuz ile görüşün.
• Sigara içmeyin ya da illegal ilaç kullanmayın.

Eğer bir önceki hamileliğinizde plasenta problemleri yaşadıysanız ve tekrar hamile kalmayı planlıyorsanız, tekrardan aynı sorunu yaşamamanız için riskleri azaltabilecek tedbirler hakkında doktorunuzla görüşün. Hamilelik sürecinde doktorunuzun durumunuzu dikkatlice gözlemlediğinden emin olun.

Plasenta nasıl dışarı atılır?

Eğer vajinal doğum ile doğumunuz gerçekleşiyorsa, doğumun üçüncü evresi olarak bilinen süreçte plasentanız da vajinal yollardan atılır. Doğumdan sonra hafif kasılmalar devam edecektir. Doktorunuz, karnınızın altına masaj uygulayarak rahmin kasılıp plasentayı atmasına yardımcı olabilir. Plasentanın dışarı atılmasını sağlamak için son bir kez daha ıkınmanız istenebilir ve bu da hafif bir kan akımının dışarı çıkması ile sonuçlanır. Genellikle 5 dakika içinde dışarı atılır. Bazı durumlarda bu süreç 30 dakikayı bulabilir. Eğer sezaryen oluyorsanız, doktorunuz işlem sırasında plasentayı rahimden alacaktır. Doktorunuz plasentanın bütün bir halde dışarı atıldığından emin olmak için plasentayı inceleyecektir. Herhangi bir kalıntı olması durumunda, enfeksiyon ve kanamayı önlemek için kalıntıların rahimden alınması gerekir. Hamilelikte plasenta veya plasental problemler hakkında sorularınız varsa, doktorunuz ile görüşün. Kendisi, plasentanın rolünü en iyi şekilde anlamanızı sağlayacaktır.

Plasental Abrupsiyon

Hamilelik sürecinde rahimde gelişen bir dokudur. Plasental abrupsiyon doğum öncesinde plasentanın rahim iç duvarından ayrılması ile oluşur. Bu durum, bebeğin beslenmesi ve oksijen alınımı kesebilir ve annede ağır kanamalara sebep olabilir. Bazı durumlarda erken doğum gerekli olabilir.

Plasenta Previa

Plasenta, hamilelik sürecinde rahimde gelişen bir dokudur. Birçok hamilelikte rahmin yanında veya üstünde tutunur. Plasenta previa’da, pleasenta rahmin alt kısmında görülür. Bölgesel ya da tamamen rahim ağzını kapar. Bu durum, doğumdan önce veya doğum sırasında annede şiddetli kanamalara sebep olabilir. Sezaryen doğum gerekli görülebilir.